Δεν υπάρχουν ακόμη ετικέτες.
Οι άνθρωποι τείνουμε να αντιλαμβανόμαστε μια έννοια ή μια κατάσταση σε σχέση με τα αντίθετά της, συνεπώς αυτά τα αντίθετα είναι στενά συνυφασμένα μεταξύ τους. Μερικά τέτοια παραδείγματα πολώσεων είναι το καλό και το κακό, το σωστό και το λάθος, το ηθικό και το ανήθικο, τα οποία συνυπάρχουν και ορίζουν το ένα το άλλο.
Η κοινωνία μας αποτελεί ένα από τα πιο τρανταχτά παραδείγματα πόλωσης, αν σκεφτεί κανείς πως μετά την κρίση και την αποδυνάμωση της μεσαίας τάξης, διαφαίνεται, θα λέγαμε, ένας ακήρυχτος, αλλά καθημερινός, πόλεμος ανάμεσα στον ένα πόλο των προνομιούχων και στον άλλον πόλο, που αποτελείται από την εργατική τάξη. Αυτό αντικατοπτρίζεται στο ακραία διαφορετικό lifestyle των ανθρώπων, στον πολιτικό στίβο με την άνοδο πολιτικών κομμάτων εκ διαμέτρου αντίθετων αλλά και σε εκφάνσεις της καθημερινής ζωής του καθενός από εμάς.
Στη θεραπεία, κάθε φορά που αναγνωρίζουμε μια πλευρά του εαυτού μας, εξυπακούεται και η ύπαρξη της αντίθετης πλευράς. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι το πολικό αντίθετο αυτού που υπάρχει στο προσκήνιο αυτή τη στιγμή δεν βρίσκει τις κατάλληλες συνθήκες για να αναδυθεί. Για παράδειγμα, όταν ως άνθρωπος αναγνωρίζω ως βασικό μου χαρακτηριστικό την ευγένεια, αλλά σε μια συγκεκριμένη συνθήκη νιώθω πως αδικούμαι, με προσβάλλουν ή με εξαπατούν, αλλά εμμένω σε μια άκαμπτη εμμονική στάση αρνούμενος να έρθω σε επαφή με το «αγενές» μου κομμάτι και να διεκδικήσω το δίκιο μου.
Υγιές λοιπόν θα λέγαμε πως είναι το άτομο εκείνο που είναι ενήμερο για τις πολώσεις του, είτε αυτές είναι επιτρεπτές από την κοινωνία, είτε όχι, και αποδέχεται τον εαυτό του όντας πρόθυμο να υποφέρει αυτή την γνώση. Συχνά, βέβαια, ο άνθρωπος δεν έχει επίγνωση των πολώσεων αυτών, υπάρχουν δηλαδή «τυφλά σημεία» στην επίγνωσή μας. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος μπορεί να αποδέχεται την φιλεύσπλαχνη του πλευρά, αλλά να μην έχει επίγνωση της σκληρότητας που διαθέτει.
Όσο πιο πολλά είναι τα τυφλά σημεία, τόσο πιο ανελαστική και στερεοτυπική είναι η εικόνα που έχει κάποιος για τον εαυτό του. Εξαιτίας αυτού του κενού στην επίγνωση, το άτομο αποκτά νευρωτική στάση και συμπεριφορά και αρνείται πεισματικά να δει τις πλευρές του αρνητικού πόλου, τις οποίες θεωρεί αποκρουστικές. Αυτή η διαδικασία προκαλεί άγχος και εντείνει την προσκόλληση στον έναν ή τον άλλο πόλο.
Χαρακτηριστικό είναι πως το άτομο σε αυτή την περίπτωση τείνει να προβάλλει αυτά τα αποκηρυγμένα στοιχεία της προσωπικότητάς του, στους άλλους. Είναι λιγότερο επώδυνο να συγκρούομαι με κάποιον άλλον, παρά να αντιμετωπίσω το δικό μου αποκηρυγμένο κομμάτι. Η ενέργεια, λοιπόν, του ατόμου στρέφεται στο να κρατήσει το απαράδεκτο κομμάτι εκτός, όμως αυτό το χαρακτηριστικό που διώχνουμε επισταμένως, θα επιστρέψει ξαφνικά και με τρόπους που δεν περιμένουμε, για να σαμποτάρει το κομμάτι της προσωπικότητάς μας που έδειχνε να κερδίζει έδαφος.
Οι πολώσεις συνεπώς είναι τα αντικρουόμενα γνωρίσματα που έχουμε μέσα μας. Το πώς και τι είδους πολώσεις σχηματίζονται στον καθέναν από εμάς έχει να κάνει με το πώς μεγάλωσε, την προσωπική του ιστορία και με το πως επεξεργάζεται την πραγματικότητα της ζωής του. Καθένας από εμάς διαθέτει, όχι μόνο ένα αντίθετο, αλλά διάφορα αντίθετα που σχετίζονται μεταξύ τους. Για παράδειγμα, η αγένεια μπορεί να μην είναι ο ένας πόλος της ευγένειας, κάποιος ακόμα μπορεί να είναι η σκληρότητα. Επίσης, οι πολώσεις μπορεί να είναι χαρακτηριστικά μας που συμφωνούν με την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας ή και χαρακτηριστικά που δεν συνάδουν με την αυτό-εικόνα μας ή την κοινωνική και οικογενειακή μας πραγματικότητα και άρα είναι απευκταία. Παραδείγματος χάρη, προτιμώ να σκέφτομαι τον εαυτό μου σαν χαριτωμένο, παρά ως αδέξιο.
Θα λέγαμε, λοιπόν, πως η αυτο-αντίληψη είναι ανάλογη με τη φωτεινή και την σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Όσο λιγότερη επίγνωση έχουμε σχετικά με τις αρνητικές μας πλευρές, τόσο θα πιάνουμε τον εαυτό μας να ενεργεί σύμφωνα με αυτά τα κομμάτια του εαυτού. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι οι διαπροσωπικές συγκρούσεις που συμβαίνουν όταν κάποιος καταστέλλει την επίγνωση του για κάποια κομμάτια του εαυτού του και τα προβάλλει σε κάποιον άλλον. Για παράδειγμα, αν ένα κομμάτι ενός άντρα επιθυμεί να αγκαλιάσει κάποιον και να του τραγουδήσει, αλλά έμαθε πως ένας ώριμος άντρας δεν το κάνει αυτό και πως θα ήταν αντιαισθητικό, όταν βλέπει μια μητέρα να κάνει αυτή την κίνηση στον έφηβο γιο της σκέφτεται: "είναι αδύναμη, θα κάνει το γιο της μαμόθρεφτο, δε θα έπρεπε να του συμπεριφέρεται τόσο μαλθακά".
Στο σημείο που αυτά τα αντίθετα γνωρίσματα ενώνονται, δημιουργείται ισορροπία και αυτό είναι το «σημείο μηδέν». Με την ολοκλήρωση των δύο πλευρών, το άτομο μπορεί να εμφανίζει την καταλληλότερη συμπεριφορά ανάλογα με την εκάστοτε περίσταση, δημιουργώντας έναν ευέλικτο εαυτό που δεν τον «ελέγχουν» τα χαρακτηριστικά του, αλλά ο ίδιος έχει την ελευθερία να επιλέγει την στάση και δράση που τον αντιπροσωπεύει την κάθε στιγμή.
Comments